Παρασκευή 4 Ιουνίου 2010

Quis custodiet ipsos custodes? 'Αρθρο 17 του Συντάγματος

Άλλη μια είδηση από το "Φιλελεύθερο", αυτή τη φορά σε σχέση με την τροποποίηση του άρθρου 17 του Συντάγματος. Το άρθρο 17 μέχρι χθες προέβλεπε τα εξής:

"1. Έκαστος έχει το δικαίωμα σεβασμού και διασφαλίσεως του απορρήτου της αλληλογραφίας του ως και πάσης άλλης επικοινωνίας αυτού, εφ' όσον η τοιαύτη επικοινωνία διεξάγεται δια μέσων μη απαγορευμένων υπό του Νόμου.

2. Δεν επιτρέπεται επέμβασις κατά την ενάσκησιν του δικαιώματος τούτου, ειμή συμφώνως προς τον νόμον και μόνο εις περιπτώσεις προσώπων εν φυλακίσει ή προφυλακίσει τελούντων ή ως και επαγγελματικής αλληλογραφίας και επικοινωνίας του πτωχεύσαντος κατά τη διάρκεια της διοικήσεως της περιουσίας αυτού."

Με την τροποποίηση του άρθρου επιτρέπεται η παρακολούθηση τηλεφωνικών συνδιαλέξεων  στις περιπτώσεις προσώπων που τελούν σε φυλάκιση ή προφυλάκιση, ή κατόπιν δικαστικού διατάγματος που εκδόθηκε σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου και αποτελεί μέτρο, το οποίο σε μια δημοκρατική κοινωνία είναι αναγκαίο μόνο προς το συμφέρον της ασφάλειας της Δημοκρατίας ή την αποτροπή, διερεύνηση ή δίωξη των ακόλουθων σοβαρών ποινικών αδικημάτων:

(α) φόνος εκ προμελέτης ή ανθρωποκτονία,
(β) εμπορία ενηλίκων ή ανηλίκων προσώπων,
(γ) εμπορία, προμήθεια, καλλιέργεια ή παραγωγή ναρκωτικών φαρμάκων, ψυχοτρόπων ουσιών ή επικίνδυνων φαρμάκων,
(δ) αδικήματα που σχετίζονται με την παιδική πορνογραφία, 
(ε) αδικήματα που σχετίζονται με το νόμισμα ή το χαρτονόμισμα της Δημοκρατίας,
(στ) αδικήματα διαφθοράς,
(ζ) αδικήματα νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες.


Ο σχετικός νόμος που θα εφαρμόζει τις νέες πρόνοιες θα πρέπει να αναμένεται με ενδιαφέρον, αλλά και με ιδιαίτερη ανησυχία. Οι τοποθετήσεις των βουλευτών χθες στη Βουλή δείχνουν ότι η τροποποίηση δεν έγινε με κάποια ιδιαίτερη πολιτική συναίνεση. Κι αυτό δεν έχει να κάνει με τις 49 θετικές ψήφους που έλαβε, αλλά με την παρουσίαση μιας ολοκληρωμένης νομικής ρύθμισης, με καθορισμένα όργανα, σαφείς αρμοδιότητες και κατά το δυνατόν περιορισμένες περιπτώσεις εξουσιοδότητησης παρακολουθήσεων.Με άλλα λόγια, η έλλειψη εμπιστοσύνης προς την Αστυνομία και οι διάφορες ιδέες που κυκλοφορούν ως προς το ποιος θα επιβλέπει και θα έχει τον τελικό λόγο είναι αρκετα σημαντικές για να τις αγνοήσουμε. Η πρακτική εφαρμογή του νόμου είναι αυτό που πρέπει να μας ανησυχεί, μαζί με την προχειρότητα των εμπλεκομένων.

Τα νέα από το Στρασβούργο δεν είναι ενθαρρυντικά: στην υπόθεση Lüdi το ΕΔΑΔ ουσιαστικά θεώρησε ότι όσοι εμπλέκονται σε εγκληματικές δραστηριότητες διατρέχουν τον κίνδυνο να υποστούν παραβιάσεις των προσωπικών τους ζωών και ότι αυτό τους απαγορεύει να επικαλούνται μια τέτοια παραβίαση αν τύχουν παρακολούθησης από τις αρμόδιες αρχές (ένα ιδιότυπο estoppel). Όσο προβληματική και να είναι αυτή η στάση του Δικαστηρίου, δεν παύει από το να είναι η τρέχουσα αντίληψη του δικαίου στο ζήτημα αυτό.

Σε ένα γενικότερο επίπεδο, έχω την αίσθηση ότι ο ασκός του Αιόλου άνοιξε με την τροποίηση αυτή στο ζήτημα του απορρήτου της πάσης φύσεως επικοινωνίας. Την ίδια ώρα αυτό που μας λείπει είναι μια εναλλακτική πρόταση που θα μπορεί να διατηρεί τις εγγυήσεις, όπως υπήρχαν μέχρι σήμερα, αλλά να μπορεί να δίνει και μια ουσιαστική απάντηση στην αντιμετώπιση σοβαρών εγκλημάτων. Την έχουμε; Πολύ αμφιβάλλω...

Δεν υπάρχουν σχόλια: