Δικαίωμα ψήφου στους εκπροσώπους των θρησκευτικών ομάδων;

Ο "Φιλελεύθερος" δημοσιεύει σήμερα ένα ενδιαφέρον ρεπορτάζ για το ζήτημα του δικαιώματος ψήφου των τριών εκπροσώπων των θρησκευτικών ομάδων στη Βουλή των Αντιπροσώπων. Ως γνωστόν, το status των ομάδων και ο ρόλος των εκπροσώπων τους καθορίζεται από το Σύνταγμα και τη σχετική νομοθεσία ως αποκλειστικά συμβουλευτικός, χωρίς δικαίωμα ψήφου.

Πιστεύω ότι η ρίζα του προβλήματος φτάνει στην ιστορική καταβολή του Συντάγματος μας και στο γεγονός ότι οι τρεις θρησκευτικές ομάδες κλήθηκαν να επιλέξουν άπαξ, σύντομα μετά την ανεξαρτησία, σε ποια κοινότητα θα εντάσσονταν (άρθρο 2 του Συντάγματος). Εκείνη τη δεκαετία το διεθνές δίκαιο σε θέματα μειονοτήτων ήταν ελάχιστα αναπτυγμένο και η ρύθμιση  αυτή ενδεχομένως να μην παρουσίαζε πρόβλημα. Επιπλέον, το ίδιο το ιστορικό/πολιτικό πλαίσιο της εποχής ενδεχομένως να έσπρωξε προς εκείνη την κατεύθυνση.

Ωστόσο, με το πέρασμα του χρόνου και την πρόοδο του διεθνούς δικαίου ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ειδικά στο θέμα των μειονοτήτων, τα πράγματα έχουν αλλάξει. Η επιβολή στις τρεις κοινότητες να επιλέξουν τη συμπερίληψη τους ή μη σε μια από τις δύο κοινότητες επεμβαίνει στην ίδια τους την ταυτότητα. Και πέρα από αυτό, η εξάρτηση των πολιτικών τους δικαιωμάτων από την ταυτότητα τους με τον τρόπο που ρυθμίζεται αυτή τη στιγμή είναι εξόχως προβληματική. 

Στο άρθρο του "Φ" παρατίθενται αποσπάσματα από την επιστολή του ΥΠΕΣ και το θέμα φαίνεται ότι επιδέχεται επίλυσης μόνο με τροποποίηση του Συντάγματος, η οποία με τη σειρά της παρουσιάζει τις δικές της πολιτικές και νομικές ιδιαιτερότητες.

Το ζήτημα έχει μια πολύ σοβαρή διάσταση που συνδέεται με τη Σύμβαση Πλαίσιο για την Προστασία των Εθνικών Μειονοτήτων (υιοθετήθηκε στα πλαίσια του Συμβουλίου της Ευρώπης), όπου η Κύπρος δεν φαίνεται να ανταποκρίνεται στις υποχρέωσεις της. Η σύμβαση κυρώθηκε με το νόμο 28(III)/1995. Η τελευταία έκθεση της Συμβουλευτικής Επιτροπής (του σώματος που συστάθηκε με βάση τη Σύμβαση) αναφέρει:

"11. The Advisory Committee notes in this respect that the authorities’ response to a number ofrecommendations made in the context of the first monitoring cycle, as well as to requests formulated by the three minority groups,1 appear to depend on complex constitutional provisions or political and other developments, which are also related to the settlement of the question of Cyprus. It finds in particular that the obligation, for the persons belonging to the three minority groups, to affiliate themselves to one of the two communities - the Greek Cypriot Community or the Turkish Cypriot Community -, as well as the obligation to vote for their representative in parliament, are not consistent with the Framework Convention."

Τρεις παρατηρήσεις για το ζήτημα: 

1) η συνεχιζόμενη παράλειψη ρύθμισης περιθωριοποιεί τις μειονότητες που ζουν στο νησί και δημιουργεί πολίτες δύο ταχυτήτων. Το τι πρέπει να γίνει είναι προφανές, αλλά κανείς δεν θέλει να αγγίξει την "ιερή αγελάδα" που λέγεται "Σύνταγμα". 

2) οι αγκυλώσεις με τη (μη) τροποποίηση του Συντάγματος για αυτό το θέμα έχει και μια ευρύτερη συνέπεια, ή μάλλον καλύτερα προοικονομείται μια κατάσταση από το μέλλον, με άλυτο το Κυπριακό: το Σύνταγμα μας χρειάζεται εκσυγχρονισμό αλλά ο ιδιαίτερα αυστηρός χαρακτήρας του θα μας εγκλωβίσει στο τέλος. 

3) το περίφημο "δίκαιο της ανάγκης" έχει μετατραπεί σε "doctrine of convenience" για να εξυπηρετήσει πολιτικές επιλογές. Πόσο θα διαρκέσει αυτό;

Άλλη μια περίπτωση όπου πρέπει να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε πολιτικά;