Updates για την εκτελεση των αποφασεων του ΕΔΑΔ και τη θρησκευτικη ελευθερία

Το κειμενο της έκθσεης του Χρήστου Πουργουρίδη για την εκτέλεση των αποφάσεων του ΕΔΑΔ παρατίθεται πιο κατω. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα ευρήματά του για τις κυπριακές υποθέσεις που σχετίζονται με την τουρκική κατοχή.

Pace Report


Η έκθεση του State Department για τη θρησκευτική ελευθερία στην Κύπρο μπορεί να διαβαστεί εδώ. 

Νέες εκδόσεις

Νέες εκδόσεις για την εφαρμογή του ευρωπαϊκού δικαίου στην  κατεχόμενη Κύπρο, την εφαρμογή του δικαίου των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Κυπριακή Δημοκρατία και άρθρα για τις εξελίξεις στο περιουσιακό.

1) "The Cyprus issue: The four freedoms in a Member State under siege", Nikos Skoutaris. Περισσότερα εδώ.

2) "The National Judicial Treatment of the ECHR and EU Laws. A Comparative Constitutional Perspective", editors Giuseppe Martinico, Oreste Pollicino. Περισσότερα εδώ.

3) "Building transitional justice mechanisms without a peace settlement: a critical appraisal of recent case law of the Strasbourg court on the Cyprus issue", Nikos Skoutaris. Περισσότερα στο European Law Review 35(5), σελ. 720 - 733.

4) Note on ECtHR Decision in Demopoulos v. Turkey, Rhodri C. Williams. Περισσότερα εδώ.

 

Κυπριακο δικαστήριο επιδικάζει αποζημιώσεις σε οικογένεια ε/κ αγνοουμένου

Ppasias

Νέες αποφάσεις για αποζημιώσεις απο το ΕΔΑΔ

Το ΕΔΑΔ εξέδωσε μιας σειρα αποφάσεων σε σχέση με τη δίκαιη ικανοποίηση των αιτητών στις εξής υποθέσεις:

Andreou Papi v. Turkey (no. 16094/90)
Christodoulidou v. Turkey (no. 16085/90)
Diogenous and Tseriotis v. Turkey (no. 16259/90)
Epiphaniou and Others v. Turkey (no. 19900/02)
Hadjiprocopiou and Others v. Turkey (no. 37395/97)
Hadjithomas and Others v. Turkey (no. 39970/98)
Hapeshis and Hapeshi-Michaelidou v. Turkey (no. 35214/97)
Hapeshis and Others v. Turkey (no. 38179/97)
Iordanis Iordanou v. Turkey (no. 43685/98)
Josephides v. Turkey (no. 21887/93)
Loizou and Others v. Turkey (no. 16682/90)
Olymbiou v. Turkey (no. 16091/90)
Ramon v. Turkey (no. 29092/95)
Rock Ruby Hotels Ltd. v. Turkey (no. 46159/99)
Saveriades v. Turkey (no. 16160/90)
Skyropiia Yialias Ltd. v. Turkey (no. 47884/99)
Strati v. Turkey (no. 16082/90)
Vrahimi v. Turkey (no. 16078/90)
Zavou and Others v. Turkey (no. 16654/90)

Το σύνολο των αποζημιώσεων ανέρχονται σε κάτι παραπάνω από 15 εκατομμύρια ευρώ για όλες τις προαναφερθείσες αποφάσεις.

Το ανακοινωθέν του ΕΔΑΔ, εδώ.

Μειονότητες στην Κύπρο - 3η έκθεση της Συμβουλευτικής Επιτροπής

H Advisory Committee της Framework Convention on National Minorities έχει δημοσιεύσει την 3η της Γνώμη για την εφαρμογή της Σύμβασης στην Κύπρο. Το πρόβλημα της συμπερίληψης των τριων ιστορικών κοινοτήτων της Κύπρου στην ελληνοκυπριακή κοινότητα επαναλαμβάνεται και σε αυτή τη Γνώμη. Σημαντικό ζήτημα αποτελεί η κατάσταση των Τουρκοκυπρίων που ζουν στις περιοχές όπου ασκεί αποτελεσματικό έλεγχο η Κυπριακή Δημοκρατία. Τέλος, η κατάσταση των Ρομα είναι ακόμα εξαιρετικά προβληματική.

Το πλήρες κείμενο της Γνώμης


PDF 3rd OP Cyprus En



Τα σχόλια της Κύπρου μπορούν να διαβαστούν εδώ.

Η πιο κάτω προσφώνηση αφορά τις παρατηρήσεις της ομάδας εργασίας του ΟΗΕ που εμφανίζονται στο κείμενο αμέσως πιο κάτω από την παρούσα ανάρτηση. Δύο επισημάνσεις: η μη επικύρωση των συμβάσεων για τις εξαναγκαστικές εξαφανίσεις και τα δικαιώματα των μεταναστών-εργατών αμαυρώνει τις κατά τ' άλλα καλές επιδόσεις της Κύπρου στην επικύρωση των συμβάσεων. Δεύτερον, πάλι χαμένη ενέργεια, δουλειά και χρόνος για το Κυπριακό.

UPR Address by Koursoumpa

Η έκθεση της ομάδας εργασίας των Ηνωμένων Εθνών για την Universal Periodic Review αναφορικά με την Κύπρο

Πιο κάτω παρατίθεται το πλήρες κείμενο της ομάδας εργασίας κατά την εξέταση της κατάστασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων για την Κύπρο. Ενδιαφέρουσες επισημάνσεις για τα θέματα των μειονοτήτων, της εκμετάλλευσης και εμπορίας προσώπων, των εκ μητρογονίας προσφύγων και της ισότητας των φύλων.


UPR Working Group Cyprus

Απόφαση Ανωτάτου Δικαστηρίου Κύπρου, Σάββας Σάββα εναντίον Κυπριακής Δημοκρατίας

Η απόφαση που παρατίθεται πιο κάτω έχει ενδιαφέρον για την αναφορά του Δικαστηρίου στο ζήτημα του γάμου ατόμων του ιδίου φύλου. Οι αποφάσεις του Δικαστή Ναθαναήλ είναι από τις καλύτερες του Ανωτάτου Δικαστηρίου: σαφής και ξεκάθαρη αιτιολόγηση, αναδρομή στην εθνική και διεθνή νομολογία και πειστικός δικαστικός λόγος. Δυστυχώς, ανήκει σε ένα είδος που σπανίζει στην κυπριακή δικαιοσύνη.

Apofasi Savvas Savva

SHCHUKIN AND OTHERS v. CYPRUS

Το ΕΔΑΔ εξέδωσε την απόφαση του στην υπόθεση SHCHUKIN AND OTHERS v. CYPRUS, την οποία μπορείτε να  διαβάσετε εδώ.

Το δελτίο τύπου του δικαστηρίου αναφέρει τα εξής:

CYPRIOT AUTHORITIES FAILED TO INVESTIGATE ALLEGED ILL-TREATMENT OF UKRAINIAN SHIP CREW MEMBER DURING DEPORTATION

Violation of Article 3 (lack of effective investigation into alleged ill-treatment)

of the European Convention on Human Rights

Principal facts

The applicants are ten Ukrainian nationals and one Estonian national who were employed by a Ukrainian travel company as catering and hotel staff on the Ukrainian cruise ship Primexpress Island. The case concerns the circumstances of their deportation from Cyprus after the ship owners went bankrupt.

The ship was anchored at Limassol Port in Cyprus with more than 100 crew members and more than 100 passengers aboard in September 2001. It was subsequently impounded and forbidden from sailing by a court order, pending proceedings brought by crew members for unpaid wages before the Cypriot Admiralty Court.

While the passengers were repatriated, a number of crew members stayed on board and received revocable landing permits allowing them to disembark. As the owners could not pay either the ship’s running costs or the crew, the ship was put up for auction on December 2002. The Admiralty Court rejected the offer made at the auction as too low and ordered that the State-funded food supply to those aboard the ship be stopped (except to four people considered the “minimum security crew”) and for arrangements to be made for the repatriation of the remaining crew members. A majority of them left for Ukraine the day after the court’s decision, while a small group, including the applicants, remained on board. The ship’s captain informed the Cypriot authorities in January 2003 that the group created problems by disobeying orders and drinking alcohol almost every evening. He expressed concerns about the risk of fire or other damage and requested that the group be sent back to Ukraine.

In early February 2003, the authorities issued detention and deportation orders against the applicants on the grounds that they were prohibited immigrants under national law. They were not informed of the orders until 18 February 2003, more than ten days later. That day, they went to the immigration police station at the port, having been told that their photographs were to be taken for a renewal of their landing permits.

The applicants maintained that, at the police station, they were immediately arrested, without being served with a document explaining the reasons, and refused contact with the Ukrainian Consul or their lawyer. According to the Cypriot Government, the Ukrainian captain of the ship and a Russian-speaking member of the immigration police had informed the applicants of the reasons for their arrest and deportation. However, since they had reacted violently to the news, the deportation and detention orders were only shown to them from a distance to avoid their destruction. The three women among the group, one of whom had a baby, were separated from the men; according to the Cypriot Government this was for their own protection. They were then driven separately to the airport and deported to Ukraine. The applicants claimed that they were unable to collect their personal belongings from the ship, including warm clothing for the baby. It is uncontested by the parties that the applicants’ mobile phones were confiscated and only returned to them at the airport.

Four of the applicants corroborated the claim of the ship’s masseur, Oleg Shchukin, that he had been punched in the forehead, held by the neck, forced to the ground and kicked so that he temporarily lost consciousness, after he had asked the police to provide documents or an explanation for their actions. The Cypriot Government denied any ill-treatment of Mr Shchukin, but stated that the police used force to arrest him and handcuffed him because he had attacked the police officers, one of whom was left unfit for work for five days. Three days after his return to Ukraine, Mr Shchukin was examined by a forensic medical expert, whose report stated that he had some minor bodily injuries, in particular a head injury, bruises on his neck and abrasions in the area of the wrist joints, which had been inflicted three to four days earlier.

The applicants lodged a petition with the Ukrainian Parliamentary Ombudsman, complaining of the degrading treatment they had allegedly received from the Cypriot authorities. Their petition was referred to the Cypriot Ombudsman, who in November 2004 issued a report in which she criticised in particular a lack of legal grounds for the deportation orders, as the applicants had not illegally entered the country, and a violation of the applicants’ right of access to information, to be heard and to seek court or out-of-court protection. She referred the case to the Cypriot Attorney-General, who took no legal action.

Complaints, procedure and composition of the Court

Mr Shchukin complained under Article 3 of the Convention that he had been injured by immigration police officers. All ten applicants further complained about the alleged unlawfulness of their arrest and detention, relying on Article 5 (right to liberty and security). They further raised a number of complaints concerning their detention and deportation.

The application was lodged with the European Court of Human Rights on 26 March 2003. The Ukrainian Government intervened as a third party.

Judgment was given by a Chamber of seven judges, composed as follows:

Christos Rozakis (Greece), President,

Anatoly Kovler (Russia),

Elisabeth Steiner (Austria),

Dean Spielmann (Luxembourg),

Sverre Erik Jebens (Norway)

Giorgio Malinverni (Switzerland),

George Nicolaou (Cyprus) judges,

and also Søren Nielsen, Section Registrar.

Decision of the Court

Article 3 (ill treatment)

The Court observed that the Cypriot Government had not disputed that police officers had caused Mr Shchukin’s injuries, as documented in the medical report, by using force. However, the medical report did not support the allegation that he had been kicked. At the same time, noting that one of the officers’ injuries rendered him unfit for work, the Court had no reason to doubt that Mr Shchukin forcefully resisted the arrest. The Court further noted that the injuries he suffered had not had any lasting consequences. The Court unanimously concluded that the use of force against Mr Shchukin had not been so excessive as to reach the threshold of treatment contrary to Article 3. There had therefore been no violation of Article 3.

Article 3 (investigation)

The Court considered that Mr Shchukin’s complaint, together with the admission by the police that force had been used, had given rise to a reasonable suspicion that he might have been subjected to ill-treatment by the police. The Cypriot authorities had therefore been under an obligation to conduct an effective investigation. However, there had been no follow-up by the Attorney-General’s office concerning Mr Shchukin’s complaint. The Government’s justification for the lack of action was the failure to submit Mr Shchukin’s medical report to the Ombudsman, but there had been no formal decision stating that fact.

The Court further noted that all reports concerning the incident came from the district immigration police, that is, the very authority responsible for the detention and deportation in question. Moreover, the relevant reports were incomplete, as they did not provide any information as to the exact nature of the force used to arrest Mr Shchukin. There was no documentary evidence of any concrete steps taken by the police to investigate the allegations. The authorities had failed to carry out an investigation that was independent, impartial and subject to public scrutiny and the competent authorities had not acted with exemplary diligence and promptness. There had therefore been a violation of Article 3 concerning the lack of an effective investigation.

Other alleged violations

The Court noted that, as the applicants had a lawyer in Cyprus, they could have brought their complaints under Article 5 before the Cypriot courts after their return to Ukraine. However, they had not done so. That part of the application had therefore to be rejected as inadmissible for non-exhaustion of domestic remedies. The Court further rejected the remainder of the applicants’ complaints as inadmissible.

Just satisfaction

The Court held that Cyprus had to pay Mr Shchukin 12,000 euros for non-pecuniary damage.

Κύπρος και εμπορία προσώπων

(αναδημοσίευση από την Καθημερινή) 'Η Κύπρος πρέπει να πατάξει το φαινόμενο της εμπορίας προσώπων''

Αναφέρει σε επιστολή του προς τον υπουργό Εσωτερικών, Νεοκλή Συλικιώτη, ο Επίτροπος για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα στο Συμβούλιο της Ευρώπης, Τόμας Χάμαρμπεργκ.

ΠΗΓΗ: ΚΥΠΕ

Ο Επίτροπος για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα στο Συμβούλιο της Ευρώπης Τόμας Χάμαρμπεργκ τονίζει ότι αποτελεί επιτακτική ανάγκη η εξάλειψη του φαινομένου της εμπορίας προσώπων στην Κύπρο. Ο κ. Χάμαρμπεργκ συγχαίρει μεν τις αρχές της Δημοκρατίας για την πρόοδο που έχει επιτευχθεί σε σχέση με την αντιμετώπιση του φαινομένου αυτού, αλλά τις καλεί παράλληλα να παραμείνουν σε εγρήγορση κατά του οργανωμένου εγκλήματος και να εντείνουν τις προσπάθειές τους ούτως ώστε να εξαλειφθεί πλήρως αυτή η μάστιγα. Σε επιστολή του προς τον Υπουργό Εσωτερικών Νεοκλή Συλικιώτη, η οποία δημοσιοποιήθηκε σήμερα, ο κ. Χάμαρμπεργκ αναφέρεται στην επίσκεψή του στην Κύπρο στις 10 Ιουνίου και στη συνάντηση που είχε με τον κ. Συλικιώτη και χαιρετίζει τα μέτρα που λήφθηκαν για καταπολέμηση της εμπορίας προσώπων, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά την κατάργηση της βίζας καλλιτέχνιδων σε καμπαρέ (cabaret artist visa) και την εισαγωγή ενός νέου σχεδίου δράσης για την περίοδο 2010 - 2012. Ωστόσο, εκφράζει έντονη ανησυχία για το γεγονός ότι άλλου είδους άδειες εργασίας, όπως εκείνες που αφορούν εργαζόμενες σε μπαρ, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για παράκαμψη του νόμου. ''Οι αρχές πρέπει να παραμείνουν σε εγρήγορση κατά του οργανωμένου εγκλήματος και να διασφαλίσουν ότι δεν θα γίνει κατάχρηση κανενός είδους βίζας ή άδειας εργασίας για παράνομους σκοπούς όπως είναι η εμπορία ανθρώπων'', τονίζει στην επιστολή του προς τον Υπουργό Εσωτερικών. Αφού σημειώνει ότι έχουν ληφθεί μέτρα για καταπολέμηση της εμπορίας προσώπων, ο κ. Χάμαρμπεργκ υπογραμμίζει πως «είναι τώρα ζωτικής σημασίας για την Κύπρο να εντείνει τις προσπάθειές της για να εξαλειφθεί πλήρως αυτή η μάστιγα». Ο Επίτροπος σημειώνει, επίσης, ότι οι προσπάθειες που καταβάλλονται για ευαισθητοποίηση όλων πρέπει να συμπληρώνονται με μέτρα που στόχο θα έχουν την εξάλειψη της διασύνδεσης της σεξουαλικής ζήτησης με την εμπορία προσώπων. Στο πλαίσιο αυτό, ο κ. Χάμαρμπεργκ καλεί τις κυπριακές αρχές να συνεργαστούν με διεθνή σώματα, καθώς και με άλλες χώρες που έχουν πείρα στον τομέα αυτό. Ο Επίτροπος για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα συγχαίρει την Κύπρο για τη λειτουργία του κρατικού καταφυγίου για θύματα εμπορίας και καλεί τις αρχές να διασφαλίσουν ότι οι περικοπές στον προϋπολογισμό που προγραμματίζονται για αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης δεν θα υπονομεύσουν την επαρκή βοήθεια προς τα θύματα αυτά. Αναφερόμενος στα ανθρώπινα δικαιώματα των αιτητών ασύλου και των προσφύγων, ο Επίτροπος σημειώνει τη βελτίωση σε ό,τι αφορά στην πρόσβαση στην ιατρική φροντίδα, την αγορά εργασίας και τη νομική βοήθεια και ζητά την άρση των οποιωνδήποτε διοικητικών εμποδίων που μπορεί ακόμη να υφίστανται και να εμποδίζουν τα άτομα αυτά από του να απολαμβάνουν πλήρως τα δικαιώματά τους. Σημειώνει, επίσης, το γεγονός ότι η Κύπρος συνεχίζει να δέχεται μεγάλους αριθμούς αιτητών ασύλου σε σχέση με τον πληθυσμό της και ότι η διαίρεση της Κύπρου και η εύκολη πρόσβαση στις ελεγχόμενες από την Κυβέρνηση περιοχές της Δημοκρατίας μέσω της Πράσινης Γραμμής αποτελεί ένα επιπλέον επιβαρυντικό παράγοντα. Καταλήγοντας, χαιρετίζει το γεγονός ότι όλοι οι ξένοι, περιλαμβανομένων των αιτητών ασύλου και των αναγνωρισμένων προσφύγων, μπορούν να αιτηθούν της κυπριακής υπηκοότητας μετά από επτά χρόνια νόμιμης παραμονής στην Κύπρο.

Η Γνωμοδότηση του Διεθνούς Δικαστηρίου Δικαιοσύνης για το Κόσοβο

Στις 22 Ιουλίου 2010 το Διεθνές Δικαστήριο Δικαιοσύνης (ΔΔΔ) εξέδωσε τη Γνωμοδότησή του επί του ερωτήματος που τέθηκε από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ.

Το ερώτημα είχε ως ακολούθως:

‘Is the unilateral declaration of independence by the Provisional Institutions of Self-Government of Kosovo in accordance with international law?’

Το ΔΔΔ αποφάσισε ότι η διακήρυξη ανεξαρτησίας του Κοσόβου δεν παραβίασε κανένα κανόνα του διεθνούς δικαίου. Η νομιμότητα της απόσχισης, οι αναγνωρίσεις από δεκάδες κράτη και το ερώτημα κατά πόσον είναι όντως κράτος το Κόσοβο δεν απασχόλησαν το Δικαστήριο.

Σε σχέση με την Κύπρο, η παράγραφο 81 είναι ενδιαφέρουσα. Το πλήρες κείμενό της έχει ως ακολούθως (η έμφαση στους χαρακτήρες είναι δική μου):

"81. Several participants have invoked resolutions of the Security Council condemning particular declarations of independence: see, inter alia, Security Council resolutions 216 (1965) and 217 (1965), concerning Southern Rhodesia; Security Council resolution 541 (1983), concerning northern Cyprus; and Security Council resolution 787 (1992), concerning the Republika Srpska. The Court notes, however, that in all of those instances the Security Council was making a determination as regards the concrete situation existing at the time that those declarations of independence were made; the illegality attached to the declarations of independence thus stemmed not from the unilateral character of these declarations as such, but from the fact that they were, or would have been, connected with the unlawful use of force or other egregious violations of norms of general international law, in particular those of a peremptory character (jus cogens). In the context of Kosovo, the Security Council has never taken this position. The exceptional character of the resolutions enumerated above appears to the Court to confirm that no general prohibition against unilateral declarations of independence may be inferred from the practice of the Security Council."

Η διάκριση των δύο περιπτώσεων είναι σαφής. Ωστόσο, η απόφαση σκόρπισε προβληματισμό για το φτωχό αιτιολογικό της, καθώς επίσης και για το γεγονός ότι ανακινεί το ζήτημα των περιοχών που προσβλέπουν σε αντίστοιχες εξελίξεις. Ο διεθνής τύπος παρουσίασε την απόφαση ως αναγνώριση του Κοσόβου, ως σύμφωνη με το διεθνές δίκαιο και με άλλες ανακρίβειες, δυστυχώς.

Ενδιαφέρουσες παρεμβάσεις στο blog του European Journal of International Law.

Xειρουργικός ευνουχισμός σεξουαλικά αδικοπραγούντων ατόμων

Αυτός είναι ο τίτλος της Γνώμης που εξέδωσε η Επιτροπή Βιοηθικής της Κύπρου, την οποία μπορείτε να βρείτε εδώ. Ο σύνδεσμος προς την ιστοσελίδα της Επιτροπής είναι εδώ. 

Η Γνώμη έχει μικρή έκταση (16 σελίδες) και αγγίζει ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον ζήτημα. 

Ένα ενδιαφέρον απόσπασμα έχει ως εξής: 

"Ο φαρμακευτικός ευνουχισμός δεν έρχεται να λύσει ένα πρόβλημα που δεν μπορεί να λυθεί διαφορετικά. Αυτό που στην πραγματικότητα δηλώνεται με την πρόταση για φαρμακευτικό ευνουχισμό όσων έχουν καταδικαστεί για σεξουαλικά εγκλήματα προκειμένου να τερματιστεί ο εγκλεισμός τους στην φυλακή, είναι η αποτυχία του σωφρονιστικού συστήματος να αποδώσει στην κοινωνία νομοταγείς και ηθικούς πολίτες. Αλλά μια τέτοια αποτυχία δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με το φαρμακευτικό ευνουχισμό των εγκλεισμένων στη φυλακή, για τον απλούστατο λόγο ότι η αποτυχία αυτή δεν αποτελεί δική τους ευθύνη. Αντίθετα, θα βλέπαμε θετικά την παροχή εξειδικευμένων προγραμμάτων σωφρονισμού, τα οποία θα απέβλεπαν στην πραγματική θεραπεία των ανθρώπων που παρουσιάζουν σεξουαλική παραβατικότητα, και τα οποία μάλιστα θα συνεχίζονταν και μετά την αποφυλάκισή τους."

Και μια μικρή παρατήρηση: ίσως η αναφορά σε εγκλήματα κατά της γενετήσιας αξιοπρέπειας να αντικατοπτρίζει πιο σύγχρονες απόψεις από την αναφορά σε "σεξουαλικά αδικοπραγούντα άτομα". Αδόκιμη, είναι, επίσης, και η αναφορά στην "ολισθηρή πλαγιά", ως μετάφραση του slippery slope. 

Αγνοούμενοι ναι, αγνοημένοι όχι; Ο χρόνος θα το δείξει....

Το ΕΔΑΔ εξέδωσε την 3η Ιουνίου την απόφαση του επί του παραδεκτού στην προσφυγή που υπέβαλαν συγγενείς τουρκοκύπριων αγνοουμένων εναντίον της Κύπρου, της Ελλάδας και της Αγγλίας. Η απόφαση έχει έκταση 11 σελίδων και μπορεί να αναγνωστεί αυτούσια εδώ. 

Συνοπτικά, κάποιες παρατηρήσεις:

1) Το Δικαστήριο μένει πιστό στο "νέο" κριτήριο που εισήγαγε στην απόφαση Βαρνάβα εναντίον Τουρκίας, το οποίο αφορά το χρονικό όριο στο οποίο θα έπρεπε να υποβληθούν οι υποθέσεις. Το ΕΔΑΔ θεωρεί ότι γύρω στις αρχές του 1990 όλοι οι συγγενείς αγνοουμένων θα έπρεπε να υποβάλουν προσφυγή ενώπιον του για τα εξαφανισμένα άτομα. Το κριτήριο είναι εξαιρετικά αμφισβητήσιμο, αλλά δεν παύει από  του να είναι η παρούσα νομολογία του ΕΔΑΔ.

2) Αυτό που διαφοροποιεί την υπόθεση αυτή είναι η απραξία και η μη διενέργεια μιας αποτελεσματικής έρευνας εκ μέρους της Κυπριακής Δημοκρατίας από το 2006 - 2009, περίοδος κατά την οποία ανευρέθησαν και ταυτοποιήθηκαν τα οστά των αγνοουμένων.

3) Είναι ενδιαφέρον ότι οι τ/κ κινούνται νομικά εναντίον των τριών κρατών. Το ΕΔΑΔ απορρίπτει τα περί της ευθύνης της Αγγλίας, θεωρεί ότι η ευθύνη της Κύπρου μπορεί να εξεταστεί, ωστόσο παραλείπει να εκφραστεί επί της ευθύνης της Ελλάδας. 

4) Υποθέσεις τ/κ αγνοουμένων έχουν εξεταστεί στο παρελθόν από κυπριακά δικαστήρια. Για ένα σχολιασμό μιας πρόσφατης απόφασης του Ανωτάτου Δικαστηρίου της Κύπρου, εδώ.

5) Σαφής πληροφορία δεν υπάρχει, αλλά μπορεί να υποτεθεί εύλογα ότι οι αιτητές δεν έχουν εξαντλήσει τα εσωτερικά ένδικα μέσα της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η παραπομπή σε προηγούμενες αποφάσεις των κυπριακών δικαστηρίων δείχνει ότι οι αιτητές θα προσπαθήσουν να επιχειρηματολογήσουν ότι δεν υπάρχει πραγματική και αποτελεσματική θεραπεία για τέτοιες υποθέσεις στο εθνικό επίπεδο. Δύσκολο να επιτευχθεί, αλλά αν αποφασιστεί προς την αντίθετη κατεύθυνση, τότε θα υπάρξουν σοβαρές συνέπειες για το έργο της ΔΕΑ και στο ευρύτερο θέμα των τ/κ αγνοουμένων.

Από την άλλη, οι "αντίστοιχες" πρόσφατες υποθέσεις ελληνοκυπρίων μπορούν να αναγνωστούν εδώ. Οι πιο πάνω παρατηρήσεις προσαρμοσμένες mutatis mutandis.

Αγνοούμενοι ναι, αγνοημένοι όχι; Ο χρόνος θα το δείξει....

4 – 3, όλα παίζονται

Στα τέλη Ιουνίου το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων εξέδωσε την απόφαση του επί της υπόθεσης Schalk και Kopf εναντίον Αυστρίας, που αφορούσε στην ισχυριζόμενη δυσμενή διάκριση σε βάρος ενός ομόφυλου ζευγαριού εκ του γεγονότος ότι οι προσφεύγοντες δεν είχαν τη δυνατότητα να παντρευτούν ή να επιτύχουν με άλλο τρόπο τη νομική αναγνώριση της σχέσης τους.


Το Δικαστήριο αποφάσισε ομόφωνα ότι η Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου δεν επιβάλει στα κράτη μέλη την υποχρέωση να αναγνωρίσουν το δικαίωμα γάμου στα ομόφυλα ζευγάρια. Στο δεύτερο μισό της απόφασης, το δικαστήριο, με ψήφους 4-3, απέρριψε το επιχείρημα ότι υπήρξε δυσμενής διάκριση σε σχέση με την προσωπική και οικογενειακή ζωή των αιτητών ως συνέπεια της έλλειψης αντίστοιχου προς το γάμο νομοθετικού πλαισίου που θα ρύθμιζε το καθεστώς της συμβιωτικής τους σχέσης.

Η υπόθεση έχει αυταπόδεικτο ενδιαφέρον σε σχέση με τη δημόσια συζήτηση στην Κύπρο για το ίδιο θέμα. Χαράς ευαγγέλια για όσους αντιστέκονται στο δικαίωμα αυτό; Αν και η απόφαση είναι αρνητική, το κείμενο της επιδέχεται πολλαπλών θετικών αναγνώσεων. Ας μην βιάζονται, λοιπόν, να αναζητήσουν δικαίωση εκεί.

Το ΕΔΑΔ αφού επιθεώρησε τις εξελίξεις στη νομοθεσία διαφόρων κρατών και τη νομοθετική δραστηριότητα της ΕΕ, κάνει και το ίδιο ένα μεγάλο βήμα: αναγνωρίζει για πρώτη φορά ότι ένα ομόφυλο ζευγάρι εμπίπτει στην έννοια της «οικογενειακής ζωής», όπως και κάθε άλλο ετερόφυλο ζευγάρι. Αναγνωρίζεται, επίσης, ότι τα δύο είδη ζευγαριών είναι σε μια σχετικά παρόμοια κατάσταση σε ότι αφορά την ανάγκη τους για νομική αναγνώριση και προστασία των σχέσεων τους. Τέλος, αναγνωρίζεται ότι το ζήτημα της αναγνώρισης του δικαιώματος αυτού βρίσκεται σε εξέλιξη, ωστόσο τα κράτη απολαμβάνουν ακόμα ενα περιθώριο εκτίμησης ως προς το χρόνο εισαγωγής νομικών ρυθμισεων.

Τα νέα είναι καλά. Όπως ακριβώς η ποινικοποίηση της ομοφυλοφιλίας αποδομήθηκε βήμα – βήμα, έτσι και το ζήτημα της αναγνώρισης του δικαιώματος γάμου ή ενός παρεμφερούς δικαιώματος ακολουθεί τα ίδια χνάρια. Οι δικαστές που διαμόρφωσαν την μειοψηφία του 4 - 3 υπογραμμίζουν ορθά ότι εφόσον τα ομόφυλα ζευγάρια εμπίπτουν στην έννοια της οικογενειακής ζωής, τότε τα κράτη οφείλουν να δώσουν ενα εναλλακτικό και ικανοποιητικό πλαίσιο για την προστασία αυτού του δικαιώματος. Με άλλα λόγια, η θεσμοθέτηση του «συμφώνου συμβίωσης» με δικαιώματα και πλεονεκτήματα που ήδη παρέχονται στο γάμο, θα έπρεπε να είναι υποχρέωση για τα κράτη μέλη.

Το ΕΔΑΔ λέει στις ευρωπαϊκές κοινωνίες και σε όσους πιστεύουν στα δικαιώματα αυτά: δουλέψτε στο εθνικό επίπεδο για εισαγωγή νομοθετικών μεταρρυθμίσεων. Μια σημαντική αύξηση των χωρών που αναγνωρίζουν το δικαίωμα γάμου και του συμφώνου συμβίωσης θα επιτρέψει στο ΕΔΑΔ να θέσει τον πήχυ στο ύψος του δικαιώματος. Τα πράγματα αλλάζουν και όπως φανερώνει η οριακή πλειοψηφία στην απόφαση, το σύμφωνο συμβίωσης είναι ο πρώτος και πλέον εφικτός στόχος. Στάδιον δόξης λαμπρόν, λοιπόν, για την Accept και για όσους πιστεύουμε σε μια κοινωνία ελευθερίας. Ο χρόνος είναι με το μέρος μας.

Νέες αποφάσεις του ΕΔΑΔ για ε/κ περιουσίες

Το ΕΔΑΔ εξέδωσε στις 22 Ιουνίου μια σειρά αποφάσεων σε σχέση με τη δίκαιη αποζημίωση ε/κ αιτητών. Οι αποφάσεις είναι οι ακόλουθες:

Michael v. Turkey 

Ioannou v. Turkey

Evagorou Christou v. Turkey

Orphanides v. Turkey

Gavriel v. Turkey

Sophia Andreou v. Turkey

Nicolaides v. Turkey

Kyriakou v. Turkey

Το ρεπορτάζ του Βαγγέλη Βασιλείου από τον ΠΟΛΙΤΗ είναι εξαιρετικά διαφωτιστικό:

"Αποζημιώθηκαν με τα ψίχουλα της επιτροπής εννέα Ε/Κ πρόσφυγες"

Νέο «στραπάτσο» από ΕΔΑΔ

Με υιοθέτηση, εκ μέρους του ΕΔΑΔ, σε ένα μεγάλο βαθμό των δεικτών αποζημίωσης που χρησιμοποιεί η επιτροπή αποζημιώσεων συνοδεύτηκαν οι εννέα χθεσινές αποφάσεις. Υπερβολικές και υποθετικές χαρακτηρίστηκαν οι διεκδικήσεις των Ε/Κ αιτητών

Αποζημιώσεις που όχι μόνο δεν προσφέρονται για πανηγυρισμούς αλλά αντιθέτως προδικάζουν περαιτέρω υποβάθμιση των ε/κ διεκδικήσεων επί των κατεχόμενων περιουσιών επιδίκασε χθες το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων σε εννέα συνολικά ε/κ προσφυγές.
 

Η «αριθμητική λογική» που ακολούθησε το Δικαστήριο για τον καθορισμό των αποζημιώσεων όσον αφορά την απώλεια χρήσης και την ηθική βλάβη δικαιώνει σε μεγάλο βαθμό την αντίστοιχη λογική υπολογισμού της επιτροπής αποζημιώσεων πετώντας, στην ουσία, στον κάλαθο των αχρήστων -ως υπερβολικές- τις εκτιμήσεις των Ε/Κ αιτητών που βασίστηκαν ως επί τo πλείστo σε εκθέσεις του Κτηματολογίου.
 

Για να γίνει αντιληπτό το χθεσινό νέο «στραπάτσο», να σημειώσουμε ότι το σύνολο των διεκδικήσεων για την απώλεια χρήσης και την ηθική βλάβη εκ μέρους των Ε/Κ αιτητών (στις εννέα προσφυγές) ξεπερνούσε τα οκτώ εκατομμύρια ευρώ. Στην αντίπερα όχθη, η Τουρκία είχε προτείνει (επικαλούμενη προσφορές της επιτροπής αποζημιώσεων) το ποσό των 916.000 ευρώ με το ΕΔΑΔ να διορθώνει -ελαφρώς προς τα πάνω- τους τουρκικούς δείκτες υπολογισμών επιδικάζοντας συνολικά το ποσό του 1.228.500 ευρώ.
 

Πέραν των αρνητικών συνεπειών στις ατομικές νομικές διεκδικήσεις, η εξέλιξη αυτή ισοδυναμεί με ένα επιπρόσθετο βαρίδι στην ε/κ επιχειρηματολογία όσον αφορά την πτυχή του περιουσιακού καθώς οι τιμές των κατεχόμενων περιουσιών (αγοραστικές αξίες κτλ) «γκρεμίζονται» σε εμφανώς χαμηλότερα επίπεδα από αυτά που επικαλείται η ε/κ πλευρά στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων.

«Πάει» η ΑρέστηΟι αποζημιώσεις που είχαν επιδικαστεί στην προσφυγή Αρέστη (και μετά στη Δημάδη) έθεταν τον πήχη για το κόστος της κατοχής σε ικανοποιητικά επίπεδα μεταφέροντας τότε την πίεση προς την πλευρά της Τουρκίας. Ωστόσο, το Τέταρτο Τμήμα του ΕΔΑΔ έριξε τώρα περισσότερο βάρος στην απόφαση της Ολομέλειας στην προσφυγή Δημόπουλος «ακυρώνοντας» τις αποφάσεις στην Αρέστη και Δημάδη.
 

Την ίδια ώρα, το Δικαστήριο «έχρισε» για δεύτερη φορά την επιτροπή αποζημιώσεων ως τον καταλληλότερο μηχανισμό για τον υπολογισμό αποζημιώσεων για την απώλεια χρήσης αλλά έμμεσα και για την αξία των ακινήτων μεταφέροντας την πίεση προς την πλευρά της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Η διαφοροποίηση που επήλθε στους δείκτες αποζημιώσεων είναι εμφανής από τους εξής συσχετισμούς:
 

*το ΕΔΑΔ είχε επιδικάσει στον Ιωάννη Δημάδη ποσό της τάξης των 830.000 ευρώ (785.000 για απώλεια χρήσης και 45.000 για ηθική βλάβη) για ένα σπίτι στην Κερύνεια. Χθες στην προσφυγή Ιωάννου το ΕΔΑΔ επιδίκασε μόλις 250.000 ευρώ (συμψηφισμός απώλειας χρήσης και ηθικής βλάβης) για ένα σπίτι 200 τ.μ. στην Κερύνεια και οκτώ τεμάχια γης (χωράφια) στον 'Αγιο Αμβρόσιο, την Κλεπίνη και τον 'Αγιο Επίκτητο.
 

*Σε δυο υποθέσεις, το ποσό της αποζημίωσης (απώλεια χρήσης και ηθικής βλάβης) που επιδικάστηκε είναι υποδεέστερο του ποσού που δόθηκε σε Αρέστη και Δημάδη μόνο για την ηθική βλάβη.
 

Να σημειωθεί ότι το θέμα της αποκατάστασης περιουσιών δεν αγγίχτηκε -ως αναμενόταν- από το ΕΔΑΔ με την Τουρκία, ωστόσο, να έχει προτείνει (χαμηλά και πάλι) χρηματικά ποσά και για την αξία (εν είδει «απαλλοτρίωσης») των επίμαχων ακινήτων. Με λίγα λόγια, οι Ε/Κ αιτητές παραπέμπονται εμμέσως πλην σαφώς για το θέμα της αποκατάστασης στην επιτροπή αποζημιώσεων και τα χαμηλά χρηματικά ποσά που προσφέρει για την «απαλλοτρίωσή» τους.
Επίσης, να σημειωθεί ότι, στο πλαίσιο των εννέα προσφυγών, η Τουρκία (επικαλέστηκε την επιτροπή αποζημιώσεων) υπέδειξε πως κάποια εκ των ακινήτων -ως επί το πλείστο χωράφια- μπορούν να επιστραφούν στους νόμιμους ιδιοκτήτες τους, κάτι που η επιτροπή αποφεύγει να πράξει. Η Τουρκία πρότεινε και τη θεραπεία της ανταλλαγής περιουσιών.

Μιλούν οι αριθμοίΗ γεύση που άφησαν οι χθεσινές αποφάσεις του ΕΔΑΔ στους Ε/Κ αιτητές είναι άκρως πικρή. Η συγκριτική παράθεση που ακολουθεί μεταξύ των ε/κ διεκδικήσεων, των τουρκικών προσφορών και των επιδικασθέντων αποζημιώσεων είναι απογοητευτική:
*Κυριάκου κατά Τουρκίας: οι κληρονόμοι του αιτητή ζητούσαν για ένα σπίτι και ένα χωράφι με ελαιόδεντρα στην Τρυπημένη απώλεια χρήσης ύψους 91.580 ευρώ και ηθική βλάβη ύψους 136.000 ευρώ (βασισμένοι στην απόφαση Λοϊζίδου). Η Τουρκία πρότεινε αντιστοίχως 10.062 (και 10.717 ευρώ για την αξία τους). Το Δικαστήριο καθόρισε τις αποζημιώσεις (απώλεια χρήσης και ηθική βλάβη) στις 25.000 ευρώ.
*Νικολαΐδης κατά Τουρκίας: ο αιτητής ζήτησε για την απώλεια χρήσης ενός χωραφιού στην Τρυπημένη 15.400 ευρώ συν 52.966 για ηθική βλάβη. Η Τουρκία πρότεινε μόλις 1.570 ευρώ και το ΕΔΑΔ επιδίκασε 10.000 ευρώ.
*Σοφία Ανδρέου κατά Τουρκίας: η αιτήτρια ζήτησε (για οικία με κήπο και εφτά χωράφια στον 'Αγιο Αμβρόσιο) 1.311.889 ευρώ. Η Τουρκία πρότεινε το ποσό των 78.397 ευρώ και το Δικαστήριο επιδίκασε μόλις 80.000 ευρώ.
*Οικονόμου κατά Τουρκίας: Ο αιτητής ζήτησε 433.000 ευρώ για την απώλεια χρήσης και 138.396 ευρώ για ηθική βλάβη (πέντε χωράφια στον 'Αγιο Αμβρόσιο). Η Τουρκία πρότεινε μόλις 42.000 ευρώ με το Δικαστήριο να επιδικάζει 90.000 ευρώ.
*Γαβριήλ κατά Τουρκίας: Για χωράφια σε Καπούτι και Λιβερά ο αιτητής ζήτησε 150.000 ευρώ, η Τουρκία πρότεινε 196.000 ευρώ (αλλά αμφισβήτησε την κυριότητα τεμαχίων) και το δικαστήριο επιδίκασε 135.00 ευρώ.
*Ευαγόρου Χρήστου κατά Τουρκίας: Ο αιτητής ζήτησε για οκτώ οικόπεδα και δυο σπίτια στην Καλογραία ποσό της τάξης του 1.405.789 ευρώ. Η Τουρκία πρότεινε μόλις 168.087 ευρώ (και 408.000 για την αγορά των ακινήτων) και το δικαστήριο επιδίκασε 170.000 ευρώ.
*Ιωάννου κατά Τουρκίας: Για ένα σπίτι στην Κερύνεια και οκτώ τεμάχια στην ευρύτερη περιοχή ο αιτητής ζήτησε 1.756.000 ευρώ. Η Τουρκία πρότεινε 66.833 ευρώ και το δικαστήριο επιδίκασε 250.000 ευρώ.
*Μιχαήλ κατά Τουρκίας: Για ένα χωράφι στον 'Αγιο Επίκτητο με χαρουπόδεντρα και ελιές ο αιτητής ζήτησε 130.000 ευρώ. Η Τουρκία πρότεινε 67.736 ευρώ και το Δικαστήριο συμφώνησε πλήρως (68.000 ευρώ η αποζημίωση).
*Ορφανίδης κατά Τουρκίας: Για πάνω από δέκα τεμάχια γης με δεξαμενές ο αιτητής ζήτησε 5.235.000 ευρώ. Η Τουρκία πρότεινε 286.103 ευρώ και το Δικαστήριο επιδίκασε 400.000 ευρώ.

Αρνητικό λεκτικόΗ μάχη που δόθηκε ως προς τον καθορισμό των αποζημιώσεων δεν διεξήχθη πάντως επί ίσοις όροις. Την ώρα που οι αιτητές παρουσίαζαν εκθέσεις του Κτηματολογίου (για πώληση ακινήτων ανά περιοχή για εκείνη την εποχή) και εκθέσεις ιδιωτών Ε/Κ εκτιμητών, η Τουρκία είχε στα χέρια της τα αρχεία των Κτηματολογίων Κερύνειας και Αμμοχώστου παρουσιάζοντας μόνο όσες τιμολογιακές πληροφορίες την συνέφεραν. Και αυτό το στοιχείο δεν πέρασε απαρατήρητο από το ΕΔΑΔ, το οποίο στις πλείστες των προσφυγών υπογράμμισε ότι, ενώ οι Ε/Κ παρουσίασαν «υποθετικά» και «υπερβολικά» στοιχεία, η Τουρκία βασίσθηκε στα εμπεριστατωμένα αρχεία που έχει στα χέρια της η επιτροπή αποζημιώσεων.
Οι χθεσινές αποφάσεις προφανώς και θα αποτελέσουν «πυξίδα» για τον υπολογισμό των υπολοίπων (23 στον αριθμό μαζί με την προσφυγή Λόρδου) προσφυγών που εκκρεμούν ως προς τις αποζημιώσεις στο ΕΔΑΔ.
Να σημειωθεί ότι οι αποφάσεις του Τέταρτου Τμήματος μπορούν να εφεσιβληθούν και να ζητηθεί παραπομπή τους στην Ολομέλεια, η οποία, ωστόσο, έχει καταλήξει στη γνωστή και αρνητική απόφαση στην Δημόπουλος.

Έγιναν και λάθηΣε κάποιες περιπτώσεις έγιναν πάντως και τραγικά λάθη εκ μέρους των αιτητών. Οι αποζημιώσεις που είχαν ζητηθεί σε αρχικό στάδιο αναθεωρήθηκαν πτωτικά στη συνέχεια ενώ υπήρχαν και αντικρουόμενες τιμές, κάτι που αποδυνάμωσε την αξιοπιστία των ε/κ διεκδικήσεων.
Το ΕΔΑΔ, ακολουθώντας την πρακτική της επιτροπής αποζημιώσεων, επιδίκασε αποζημιώσεις χωρίς να διαχωρίσει το ποσό σε αποζημίωση για απώλεια χρήσης και ηθική βλάβη.
Τέλος, να σημειωθεί πως το ΕΔΑΔ επιδίκασε στις εννέα υποθέσεις συνολικά το ποσό των 64.000 ευρώ για δικαστικά έξοδα. Η Τουρκία καλείται να καταβάλει όλες τις αποζημιώσεις εντός τριμήνου.

Τα... θετικάΌπως εξηγήσαμε παραπάνω, τα επιδικασθέντα ποσά αφορούν μόνο την απώλεια χρήσης και την ηθική βλάβη με τις ακίνητες περιουσίες να θεωρούνται, από το ΕΔΑΔ, ως ιδιοκτησίες των Ε/Κ αιτητών. Η Τουρκία, αν και πρότεινε ποσά για την αξία των ακινήτων, εντούτοις ενώπιον του ΕΔΑΔ υπέδειξε ότι αριθμός τεμαχίων μπορεί να επιστραφεί στους Ε/Κ ιδιοκτήτες τους.
Ανάμεσα στις εννέα προσφυγές υπήρχαν και αιτητές που δεν έζησαν μεγάλη περίοδο της ζωής τους στις κατεχόμενες σήμερα περιουσίες με το ΕΔΑΔ να επιβεβαιώνει (για αποζημιώσεις τουλάχιστον) τα κληρονομικά δικαιώματα παιδιών προσφύγων.

Διεθνής Σύμβαση για την Προστασία Όλων των Ατόμων Ενάντια στην Εξαναγκαστική Εξαφάνιση

Η σύμβαση στον τίτλο είναι η μετάφραση του τίτλου της σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών με τίτλο:  International Convention for the Protection of all Persons from Enforced Disappearance. Η σύμβαση υπογράφηκε το 2007 και μέχρι σήμερα την έχουν υπογράψει 83 κράτη και την έχουν επικυρώσει 18. Υπολείπονται άλλες 2 επικυρώσεις για να τεθεί σε ισχύ. Ωστόσο, ο ρυθμός επικυρώσεων είναι χαμηλός σε σύγκριση με άλλες συμβάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που σε συνδυασμό με τις επιφυλάξεις που εκφράστηκαν από αρκετές χώρες κατά τη διαδικασία διαπραγμάτευσής της, θέτουν εν αμφιβόλω την καθολική αποδοχή της.

Ένα προκαταρκτικό σημείο σε σχέση με τη μετάφραση του τίτλου: σε αρκετές πηγές χρησιμοποιείται ήδη ο όρος "καταναγκαστικές εξαφανίσεις", αντί του "εξαναγκαστικές εξαφανίσεις". Την ίδια στιγμή, στα αγγλικά χρησιμοποιούνται οι όροι "forced" και "enforced" ως επιθετικοί προσδιορισμοί των εξαφανίσεων.

Σε σχέση με την ουσία, η σύμβαση έχει ιδιαίτερη σημασία αφού και η Κύπρος έχει μια πικρή ιστοριά εξαφανίσεων. Κατά τα έτη 63-64 και 74 σημειώνονται οι εξαφανίσεις ατόμων που αναφέρονται γενικά ως "αγνοούμενοι". Σημείωση δεύτερη, λοιπόν: missing persons ή αγνοούμενοι είναι τα πρόσωπα των οποιων η τύχη αγνοείται και η κατάσταση τους ρυθμίζεται από το ανθρωπιστικό δίκαιο (humanitarian law). Disappeared/desaparecidos ή εξαφανισμένα άτομα είναι τα πρόσωπα που  επίσης αγνοούνται, αλλά που η νομική τους κατάσταση ρυθμίζεται από το corpus των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Δυστυχώς, αν και η Κύπρος υπέγραψε το 2007 τη σύμβαση αυτή και παρόλο που η μετάφραση είναι ήδη έτοιμη από το Γραφείο της Επιτρόπου Νομοθεσίας, το υπουργείο Δικαιοσύνης, το οποίο είναι αρμόδιο για την επικύρωση της, δυστυχώς δεν την έχει προωθήσει στη Βουλή των Αντιπροσώπων. Οι λόγοι για αυτή την αδικαιολόγητη καθυστέρηση είναι άγνωστοι. Η επικύρωση της δεν θα επιφέρει κάποια αλλαγή στα νομικά ζητήματα που αφορούν την τύχη των κύπριων αγνοουμένων, αλλά θα ήταν μια κίνηση συμβολικής σημασίας, που θα μπορούσε να συνδυαστεί με μια δημόσια τελετή για να τιμηθεί η μνήμη των ατόμων αυτών από την πολιτεία.

Σε σχέση με το ζήτημα των κυπρίων αγνοουμένων, οι εξής δικαστικές αποφάσεις είναι σχετικές:

Βαρνάβα (Τρίτο τμήμα), Βαρνάβα (Πλήρης Ολομέλεια), Διακρατική προσφυγή Κύπρου εναντίον Τουρκίας, Baybora εναντίον Κύπρου και Karabardak εναντίον Κύπρου. Το Ανώτατο Δικαστήριο της Κύπρου έχει εκδόσει μια απόφαση στις υποθέσεις 589/06, 590/06, 591/06, 592/06 και 593/06. (ημερομηνία απόφασης 29 Μαϊου2008).

Άλλες σχετικές συνδέσεις: Ομάδα εργασίας των Η.Ε., Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων

Quis custodiet ipsos custodes? 'Αρθρο 17 του Συντάγματος

Άλλη μια είδηση από το "Φιλελεύθερο", αυτή τη φορά σε σχέση με την τροποποίηση του άρθρου 17 του Συντάγματος. Το άρθρο 17 μέχρι χθες προέβλεπε τα εξής:

"1. Έκαστος έχει το δικαίωμα σεβασμού και διασφαλίσεως του απορρήτου της αλληλογραφίας του ως και πάσης άλλης επικοινωνίας αυτού, εφ' όσον η τοιαύτη επικοινωνία διεξάγεται δια μέσων μη απαγορευμένων υπό του Νόμου.

2. Δεν επιτρέπεται επέμβασις κατά την ενάσκησιν του δικαιώματος τούτου, ειμή συμφώνως προς τον νόμον και μόνο εις περιπτώσεις προσώπων εν φυλακίσει ή προφυλακίσει τελούντων ή ως και επαγγελματικής αλληλογραφίας και επικοινωνίας του πτωχεύσαντος κατά τη διάρκεια της διοικήσεως της περιουσίας αυτού."

Με την τροποποίηση του άρθρου επιτρέπεται η παρακολούθηση τηλεφωνικών συνδιαλέξεων  στις περιπτώσεις προσώπων που τελούν σε φυλάκιση ή προφυλάκιση, ή κατόπιν δικαστικού διατάγματος που εκδόθηκε σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου και αποτελεί μέτρο, το οποίο σε μια δημοκρατική κοινωνία είναι αναγκαίο μόνο προς το συμφέρον της ασφάλειας της Δημοκρατίας ή την αποτροπή, διερεύνηση ή δίωξη των ακόλουθων σοβαρών ποινικών αδικημάτων:

(α) φόνος εκ προμελέτης ή ανθρωποκτονία,

(β) εμπορία ενηλίκων ή ανηλίκων προσώπων,

(γ) εμπορία, προμήθεια, καλλιέργεια ή παραγωγή ναρκωτικών φαρμάκων, ψυχοτρόπων ουσιών ή επικίνδυνων φαρμάκων,

(δ) αδικήματα που σχετίζονται με την παιδική πορνογραφία, 

(ε) αδικήματα που σχετίζονται με το νόμισμα ή το χαρτονόμισμα της Δημοκρατίας,

(στ) αδικήματα διαφθοράς,

(ζ) αδικήματα νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες.

Ο σχετικός νόμος που θα εφαρμόζει τις νέες πρόνοιες θα πρέπει να αναμένεται με ενδιαφέρον, αλλά και με ιδιαίτερη ανησυχία. Οι τοποθετήσεις των βουλευτών χθες στη Βουλή δείχνουν ότι η τροποποίηση δεν έγινε με κάποια ιδιαίτερη πολιτική συναίνεση. Κι αυτό δεν έχει να κάνει με τις 49 θετικές ψήφους που έλαβε, αλλά με την παρουσίαση μιας ολοκληρωμένης νομικής ρύθμισης, με καθορισμένα όργανα, σαφείς αρμοδιότητες και κατά το δυνατόν περιορισμένες περιπτώσεις εξουσιοδότητησης παρακολουθήσεων.Με άλλα λόγια, η έλλειψη εμπιστοσύνης προς την Αστυνομία και οι διάφορες ιδέες που κυκλοφορούν ως προς το ποιος θα επιβλέπει και θα έχει τον τελικό λόγο είναι αρκετα σημαντικές για να τις αγνοήσουμε. Η πρακτική εφαρμογή του νόμου είναι αυτό που πρέπει να μας ανησυχεί, μαζί με την προχειρότητα των εμπλεκομένων.

Τα νέα από το Στρασβούργο δεν είναι ενθαρρυντικά: στην υπόθεση Lüdi το ΕΔΑΔ ουσιαστικά θεώρησε ότι όσοι εμπλέκονται σε εγκληματικές δραστηριότητες διατρέχουν τον κίνδυνο να υποστούν παραβιάσεις των προσωπικών τους ζωών και ότι αυτό τους απαγορεύει να επικαλούνται μια τέτοια παραβίαση αν τύχουν παρακολούθησης από τις αρμόδιες αρχές (ένα ιδιότυπο estoppel). Όσο προβληματική και να είναι αυτή η στάση του Δικαστηρίου, δεν παύει από το να είναι η τρέχουσα αντίληψη του δικαίου στο ζήτημα αυτό.

Σε ένα γενικότερο επίπεδο, έχω την αίσθηση ότι ο ασκός του Αιόλου άνοιξε με την τροποίηση αυτή στο ζήτημα του απορρήτου της πάσης φύσεως επικοινωνίας. Την ίδια ώρα αυτό που μας λείπει είναι μια εναλλακτική πρόταση που θα μπορεί να διατηρεί τις εγγυήσεις, όπως υπήρχαν μέχρι σήμερα, αλλά να μπορεί να δίνει και μια ουσιαστική απάντηση στην αντιμετώπιση σοβαρών εγκλημάτων. Την έχουμε; Πολύ αμφιβάλλω...